هر شب طرفدار یک تیم و جار و جنجال به خاطر برد یا باخت یک تیم دیگه به نفع تیم خودی. تازه اگر تماشای پر سر و صدای مسابقه رو تحمل می کردم، باید برای شنیدن بحث های کارشناسی بعد از مسابقه هم که به اتفاق دوستاش یا فامیل ها ترتیب می داد، دندون رو جیگر می گذاشتم! اعتراض هم که می کنم، می گه همش چهار سال یک باره!
معلوم نیست جام جهانی بعد رو ببینم یا نه! اما اینا همش بهانه اس. قبل از جام جهانی هم برنامه همین بود، بعد از اون هم همینه. یه روز تیم ملی! یه روز باشگاهی! یه روز هم مسابقات اروپایی! هر کاری داشته باشه مهم نیست، مهم اینه که حتماً رأس ساعت شروع بازی جلوی تلویزیون باشه، فوتبال ببینه و نعره بکشه! دیگه طاقتم طاق شده! اون اکثر اوقات بین تماشای مسابقات فوتبال و توجه به خانواده، اولی رو انتخاب می کنه!
برای همینه که همیشه وقتی صحبت از فوتبال به میون می یاد، عصبی می شم. نمی دونم باید چه کار کنم که فوتبال دیدن اون برام اینقدر عذاب آور نباشه!
با اینکه تماشای بازی فوتبال برای اکثر مردها خیلی هیجان انگیز و جالب است اما برعکس آنها، زن ها اغلب هیچ علاقه ای به تماشای فوتبال ندارند. این تفاوت در سلیقه ها گاهی اوقات در محیط خانه بسیار جنجال برانگیز است و باعث تیره شدن روابط بین زن و شوهرها می شود.
در این نوشتار سعی بر این است تا از دیدگاه روانشناسی به این مسأله پرداخته شود. راهکارهای پیشنهاد شده- برای حل این مشکل- از سوی متخصصان بسیار جالب و قابل توجه اند.
تأثیر تماشای فوتبال بر تماشاگر
مسلماً تماشای فوتبال تأثیر خاصی بر روی بیننده دارد. منصور بهرامی، روانشناس و متخصص تحلیل رفتار متقابل در این زمینه می گوید: «این تأثیرات بستگی به برداشت هر فرد و نیز انتظارات او از تماشای فوتبال دارد. افراد براساس گروه های شخصیتی که در آن قرار می گیرند، حس های مختلفی را تجربه می کنند. اما در مجموع می توان گفت تماشای فوتبال حس گروه گرایی را در افراد تقویت می کند.»
وحیده دبیریان، روانشناس در این زمینه نظرات جالبی دارد. او می گوید: «از نظر روانشناسی فوتبال ورزشی گروهی و هدفمند است. این صفات باعث می شود تا تماشای فوتبال بر روی رشد شناختی ما تأثیر بگذارد. از جهتی تماشای فوتبال تقویت کننده تفکر انتزاعی ماست. همینطور به دلیل گروهی بودن حس همکاری ایجاد کرده و اتحاد و همبستگی را تقویت می کند. از سوی دیگر به دلیل هدف دار بودن باعث می شود افراد در تصمیم گیری های خود در زندگی هدفمندتر عمل کنند.»
غرولندهای زنانه
«نه! بازم فوتبال. دیگه اعصابم داغون شده! نگو که می خوای این یکی رو هم تماشا کنی!»
«اه! دیگه خسته شدم، تو خجالت نمی کشی. از صبح که سر کاری، شب هم که می یای، فقط می چسبی به این تلویزیون و فوتبال نگاه می کنی، من نمی دونم این فوتبال چی داره که اینقدر برای تو جذابه»
«وای سرم رفت! صدای تلویزیون لعنتی رو کم کن. با این فریادهایی که می زنی داری رو اعصابم راه می ری، کی این ۹۰ دقیقه به قول خودت جادویی تمام می شه، تا بتونم یه کم آرامش حس کنم».
چرا مردان بیشتر از زنان؟
مردان خیلی بیشتر از زنان به تماشای فوتبال علاقه مندند و از این کار لذت می برند. این قضیه آن قدر واضح است که بیشتر زنان آن را می دانند. اما کمتر زنی است که بداند چرا همسرش اینقدر به تماشای فوتبال علاقه مند است. تنها چیزی که برای زنان ملموس و قابل درک است، عصبی شدن و احساس طردشدن توسط همسرانشان است.
شاید این حس باعث شده، زنان هیچگاه این قضیه را علت یابی نکنند! به نظر وحیده دبیریان (روانشناس)، چون برد و باخت در هر زمینه ای در زندگی برای مردها بسیار مهم تر است و در بازی فوتبال نیز پیروزی یا شکست را عمیقاً حس می کنند، به فوتبال بیشتر علاقه مندند.
از طرفی یکی از علت هایی که تماشا و پیگیری فوتبال را برای مردان بسیار لذت بخش می کند، این است که آنها با بازیکن مورد علاقه خود همزادپنداری می کنند و در حقیقت با طرفداری از یک تیم یا فرد خاص، احساس درونیشان را ارضا می کنند.
از سوی دیگر، چون مردها از ریسک کردن بیشتر لذت می برند، گرایش آنها به فوتبال بیشتر است. از دیدگاه منصور بهرامی، علت گرایش بسیار زیاد مردان به تماشای فوتبال، هیجان زیادی است که در این بازی حس می کنند. کودک درون یک مرد، همان پسربچه ای است که عاشق هیجان و خطر کردن است. به همین علت است که تماشای فوتبال برای مردان بسیار جذابتر از زنان است.
زنان، فوتبال بین در تجرد و فوتبال گریز در تأهل!
گاهی اوقات هم قضیه جور دیگری است. یعنی زن ها قبل از ازدواج یا در نوجوانی به فوتبال علاقه زیادی نشان می دهند، اما بعد از ازدواج دیگر تماشای مسابقات فوتبال برایشان نه هیجان انگیز است و نه مفرح.
منصور بهرامی می گوید: «کسی که عمیقاً فوتبال را دوست داشته باشد، بعد از ازدواج نیز به آن علاقه مند است، اما بنده فکر می کنم بیشتر اعتراض زنان به مردها در هنگام تماشای فوتبال، تکرار بیش از حد این رفتار مردهاست. مثل خانم هایی که با تلفن زیاد حرف می زنند و این رفتارشان مردها را عصبی می کند» به نظر وحیده دبیریان عصبانیت و ناراحتی خانم ها هنگامی که همسرانشان فوتبال تماشا می کنند، به این خاطر است که اصولاً اکثر خانم ها دوست دارند کانون توجه همسرانشان باشند.
به همین دلیل هر چیزی که مانع این مرکزیت شود، آرامش احساسی زن ها را به هم می ریزد. بنابراین زن احساس می کند، رقیبی وارد میدان روابط عاطفی او با همسرش شده است.
خانواده و تماشای فوتبال
در هنگام پخش فوتبال تلویزیون، بسیاری از خانواده ها تعادل رفتاری و زمانی خود را برای انجام کارها از دست می دهند. منصور بهرامی راه حلی را برای این مشکل پیشنهاد می کند. او می گوید: «چنانچه والدین مسابقه فوتبال را به عنوان ورزش در خانواده مطرح کنند و این ایده را در ذهن فرزندان خود نیز پرورش دهند، مطمئناً تماشای فوتبال نیز تأثیر مثبتی بر ذهن آنها خواهد داشت.
اما اگر والدین فوتبال را از بعد مقایسه و یا تعصب های خشک تماشا کنند، ناخودآگاه اثرات منفی نیز بر ذهن کودکان خواهد گذاشت. البته ورزشکاران نیز وظیفه و تعهدی سنگین در قبال رفتار و گفتار خود دارند. چرا که آنها چه از لحاظ رفتاری و چه ظاهری، برای جوانان و نوجوانان نقش الگو را بازی می کنند.
تماشای فوتبال در خانه توسط پدر هم می تواند باعث ایجاد صمیمیت او با فرزندان و همسرش شود و هم می تواند فاصله ایجاد کند.
این به نحوه برخورد او بازمی گردد. اگر مرد بتواند همدلی ایجاد کرده و حس گروهی را در دیگر افراد خانواده ایجاد کند، در این صورت است که می تواند تأثیرگذار عمل کند. اما اگر مرد و پدر خانواده در هنگام تماشای فوتبال با سایرین ارتباط کلامی نداشته باشد یا با اظهارنظرهای دیگران مخالفت نماید در این صورت است که روابط به سردی می گراید.
اصولاً افراط در هر کاری پیامدهای منفی فردی، خانوادگی و اجتماعی خاص خود را دربردارد. تماشای افراطی فوتبال نیز به دلیل بی خوابی کشیدن ها و تماشای طولانی مدت تلویزیون (حداقل ۹۰ دقیقه) باعث خستگی جسمی و روحی بیننده می شود و این خستگی ها به محیط خانواده و کار نیز منتقل خواهد شد. البته اگر تماشای فوتبال در حد متعادل باشد- مثلاً برای پر کردن اوقات فراغت- هیجان آن به نوعی حس شادی در بیننده ایجاد می کند و این حس نشاط نیز متقابلاً به محیط خانه و کار انتقال می یابد.»
چه باید کرد؟
راه حل محو شدن جنجال ها بین همسران، بابت تماشای مسابقات فوتبال، مسلماً پاک کردن صورت مسأله با خاموش کردن تلویزیون نیست. به نظر می رسد در این رابطه باید تعاملی بین زن و مرد ایجاد شود. وحیده دبیریان در این رابطه می گوید: «زن ها باید این نکته را درک کنند که در چه شرایطی باید از همسر خود چه انتظاری داشته باشند. مثلاً وقتی می بینند تماشای فوتبال برای همسرشان نشاط آور و جالب است، نباید در همان لحظه پخش فوتبال از او بخواهند که با هم به میهمانی یا گردش بروند و یا اینکه کاری را برایشان انجام دهند».
در حقیقت زنان باید به مردان امتیاز تماشای مسابقه فوتبال را بدهند. مردان نیز باید به خواسته های همسر خود توجه کنند و آنقدر در تماشای فوتبال غرق نشوند که همسرانشان احساس تنهایی کنند و تصور کنند همسرشان هیچ توجهی به آنها ندارد. مردان با این توضیح که تماشای فوتبال برایشان لذت بخش است و بعد از تماشای فوتبال کارهایی که از آنها خواسته شده، انجام می دهند، درک متقابلی ایجاد کرده و از کدورت ها جلوگیری خواهند کرد.
در حقیقت مردان با رفتار درست و روحیه با نشاط می توانند همسر خود را نیز در تماشای مسابقه فوتبال با خود همراه کنند. اگر مردان توجه عاطفی خود را در هیچ زمانی از جمله دورانی که مسابقات فوتبال برگزار می شود، دریغ نکنند، مسلماً زنان نیز سرخورده و عصبی نمی شوند. در این صورت است که بسیاری از بحث ها و دعواهای خانوادگی در این زمینه، مجال بروز نخواهد یافت و همه مسائل از جمله تماشای فوتبال تنها بهانه ای خواهد بود برای ایجاد شادی و نشاط در محیط خانه و اعضای خانواده.
